Ümeyre  Özdemir     

Bizler Müslümanlar olarak helal ve sağlıklı bir dünya hayatı ile hayırlı bir ahiret kazanmak için çalışmaktayız.

Allah ayetlerinde helal ve haramı açıkça belirtmiştir. Helal izin verilmiş, yasal manasında kullanılırken haram yasaklanmış, izin verilmeyen manasındadır. Kuran-ı Kerim’de belirtilen men edildiğimiz yiyecekler ve içecekler şunlardır:

• Domuz ve domuz mamulleri
• Alkol
• Ölü hayvanların eti
• Allah’tan başkasının adına kesilen hayvanlar
• Kan
• Uyuşturucu maddeler ve benzerleridir.

Bunlar dışındaki her yiyecek ve içecek mümine helaldir. Ancak açıkça belirtilen helal ve men edildiklerimiz dışında bir de şüpheliler vardır. Şüpheliler ise Kuran ve sünnette helal ve haram olduğuna dair açık bir beyan olmayanlardır.

Son yıllardaki hızlı gelişim ve değişim süreci her sektörde etkili olduğu gibi gıda sektöründe de gelişim ve dönüşüme sebep olmuştur. Bu yenilikler Müslümanlarım helal gıda tanımını genişletmelerine mecbur bırakmıştır. 21. Yüzyılın helal gıda tanımı: İslami kurallara göre yasak olan herhangi bir unsuru içermeyen, bu unsurlardan arındırılmış yerlerde veya cihazlarda hazırlanan – işlenen – taşınan ve depolanan, bu durumların dışında üretilen herhangi bir gıda ile hazırlama – işleme – taşıma ve depolama aşamasında direkt temasta olmayan ürünler helal gıda olarak tanımlanmaktadır.[1]

Bu tanım dışında kalan gıdalar, deri, kozmetik, tıbbı ürünler vs. haramlığı ispatlanmadıkça şüpheli durumdadırlar.

 Helal Gıda Pazarı

Helal gıda pazarının hitap ettiği 1,8 milyara ulaşan ve şuan % 2,9’luk artış oranıyla büyüyen Müslüman nüfusun dağılımı şu şekildedir.

• Asya 1,240 milyon
• Afrika 490 milyon
• Avrupa 52 milyon
• Kuzey Amerika 7 milyon
• Güney Amerika 3 milyon
• Okyanusya 1 milyon

TOPLAM: 1,793 milyon [2]

1,8 milyar Müslüman tüketicinin helal gıdayı benimsemesi sağlandığı takdirde küresel helal gıda pazarının yıllık 860 milyar dolara ulaşması rahatlıkla mümkün görülmektedir. Bu da, dünya yıllık ticaretinin % 7’sine karşılık gelmektedir.

Helal gıda pazarına paralel olarak değerlendirilebilecek bir diğer pazar da ‘koşher gıda’ pazarıdır. Koşher, Musevi dininin kurallarına göre yenmesine izin verilmiş yiyeceklere verilen genel addır. Dünyada koşher gıdanın hitap ettiği Yahudi nüfusu 14 milyon civarındadır. Koşher gıda pazarının 200 milyar dolara ulaştığı ifade edilmektedir. Bu rakamın içinde gıdalar haricinde deri, kozmetik, ilaç, tekstil, otel gibi gıda dışı ürünlerde vardır.

14 milyon nüfusu ile dünya pazarında 200 milyar dolar civarında paya sahip olan Musevilerin koşher gıdasında olduğu gibi helal gıda pazarı da tekstil, kozmetik, otel, tıbbı ürünler, gibi birçok ürünler ile genişletilebilirse tahmin edilen helal gıda pazarının yıllık 2,1 trilyon civarında olacağı ifade edilmektedir.

Neden Helal Gıda

Nu’man İbn-i Beşir radıyallahu anhüma anlatıyor: “Resûlullah aleyhissalâtu vesselâm buyurdular ki: “Şurası muhakkak ki, haramlar apaçık bellidir, helaller de apaçık bellidir. Bu ikisi arasında (haram veya helal olduğu) şüpheli olanlar vardır. İnsanlardan çoğu bunları bilmezler. Her kim bu şüpheli şeylerden kaçınırsa, dinini de, şerefini de korumuş olur. Kim de şüpheli şeylere yönelirse harama düşmüş olur, tıpkı koruluğun etrafında sürüsünü otlatan çoban gibi ki, her an koruluğa düşebilecek durumdadır. Haberiniz olsun, her melikin bir koruluğu vardır, Allah’ın koruluğu da haramlarıdır. Haberiniz olsun, cesette bir et parçası var ki, eğer o sağlıklı olursa, cesedin tamamı sağlıklı olur, eğer o bozulursa, cesedin tamamı bozulur. Haberiniz olsun bu et parçası kalptir.”

 Buhari, İman 39, Büyû’ 2; Müslim, Müsâkat 107, (1599); Ebu Davud, Büyû’ 3, (3329,          3330); Tirmizi, Büyü 1, (1205); Nesai, Büyü 2, (7, 241).

Helaller ve Haramlar Allah’ın müminler için koyduğu sınırları göstermektedir. Rabbine karşı sorumlu müminler olarak bu sınırlara uymak mecburiyetindeyiz. Mümin olmak sınırlarda kalmayı gerektirmektedir. Bu sınırların haricinde hadisi şerifte belirtildiği üzere şüpheliler kısmı vardır ki asıl imtihan konusu da bu kısımdır. Bu konu da Müslümanların çok duyarlı olması gıdalarının helal olup olmadığına özel bir önem ve dikkat göstermesi gerekmektedir.

Kuran-ı Kerim’de Konu ile ilgili Ayetler:

‘‘Ey iman edenler, rızık olarak size verdiğimiz temiz ve helal şeylerden yiyiniz.’’ (2/172)

Fakat (Allah) size, sadece ölü hayvan etini, kanı ve domuz etini haram kıldı. Ve Allah’tan başkası için olanı (putlar ve şahıslar adına kesilen hayvanı) helâl kılmadı. Ama kim zarurette (açlıkta ve zor durumda) kalırsa, o takdirde (başkasının) hakkına el uzatmamak ve zaruret miktarını aşmamak (şartıyla) onun üzerine günah yoktur. Muhakkak ki Allah, Gafur’dur, Rahîm’dir. (2/173)

Eğer Allah’ın ayetlerine iman ediyorsanız, Allah’ın adı anılarak kesilen hayvanlardan yiyin. (6/118)

Konu ile ilgili Hadisler

‘‘Haram gıdadan hâsıl olan her et parçası, cehennem ateşinde yanmaya müstahak olur.’’

‘‘Çoğu sarhoş edenin azı da haramdır.’’ (Ebu Davud – Tirmizi)

Resul-ü Ekrem (s.a.v): Allah yolunda sefer yapmış, üstü başı tozlanmış bir adam, ellerini göklere uzatarak: “Ya Rab, ya Rab!” diye yalvarıyor. Hâlbuki onun yediği haram, içtiği haram, giydiği haram, gıdası haramdır. Böylesinin duası nasıl makbul olur?” buyurmuştur. (Müslim)

Kaynakça

Dr. Müh. Hüseyin Kami BÜYÜKÖZER, Yeni Dünya Düzeni ve Helal Gıda

Dr. Ahmad SAKR, Dr. Müh. Hüseyin Kami BÜYÜKÖZER, Jelatin

Nureddin YILDIZ , Helal Gıda Sunumu